- Deze aflevering van de Shaffy Suite heet ‘Gelukkig en verloren’, een citaat uit het nummer ‘De oude man’.

“Ja, een Haagse oude man was dat.”

- Zit daar ook niet veel van jezelf in?

“Ja, in wezen is dat zo.”

- Gaan de meeste liedjes niet eigenlijk over jezelf?

“Er zijn erg veel liefdesliedjes bij. Dan gaat het of naar anderen toe of het gaat over hen.
Meestal is het naar iemand toegeschreven. Die ander staat daar model voor. De functie van het liedje is dat je het tegen iemand hebt. Die ander bestaat dan ook.”

- Wat de composities betreft: in hoeverre word je daarbij beïnvloed door de muziek van anderen?

“Nogmaals, ik analyseer slecht, dus als dat gebeurt, dan ben ik me daar niet zo van bewust.”

- Je vind het niet leuk om te analyseren.

“Nee, dat zit niet in mijn aard. Ik begin er gewoon niet aan. Ik ben te weinig begaafd in die richting.”

- Maar toch, op de site heb ik een aantal citaten uit interviews met je geplaatst: daar komt volgens mij een goed zelfbeeld uit naar voren!

[lacht] “Fijn dat je dat gedaan hebt.”

- Het ging in de serie onder andere over de invloed van de klassieke muziek op je composities. Vast staat in ieder geval dat je daar erg van houdt.

“Ja, tot op de dag van vandaag!
Vooral Debussy en Ravel en alle componisten die daar bijhoren. Maar ook de Matthäus Passion, daar ben ik mee opgevoed. Mijn moeder – pleegmoeder eigenlijk, maar het is mijn moeder geworden – had een prachtige sopraan en die zong dat. Dus met de Matthäus waren we thuis heel erg verweven. Mijn pleegvader begeleidde haar, die speelde heel goed piano. Het was een luxueus gezin.”

- En je echte, biologische moeder speelde ook piano.

“Ja, daar heb ik de gave van.”

- De jazzinvloed, is dat vooral met Louis van Dijk begonnen?

“Daarvoor! In de tijd dat de jazz een onderdeel werd van ons allemaal.”

- En wat de popmuziek betreft?

“Ik ben erg onder de indruk geweest van The Mama’s & The Papa’s. Dat waren mijn favorieten. Ik heb ze nooit ontmoet.”

- Je bent wel herhaaldelijk in de Verenigde Staten geweest, in New York bijvoorbeeld.

"En ook in Seattle, en Rajneeshpuram."

- Heb je daar ook opgetreden?

“Ja, bijna elke dag; dat ging vanzelf.”

- Ook in New York?

“ Ja, daar was een ‘Dutch club’, een sociëteit van Nederlanders en ook wel voor Amerikanen, maar dan vooral Nederlandse Amerikanen. Daar heb ik voor opgetreden. Dat is erg leuk gegaan. Een groot contact had ik met ze."

- En je hebt er het prachtige ‘Brief uit New York’ geschreven, dat we gedraaid hebben in de Suite en ook te horen was in de voorstelling Zing-vecht.

“ Ja, heel leuk!”

- Heb je ook in Parijs opgetreden, als je daar was, in theaters en kroegen?

“Het lag eraan wat voor contacten je maakte. Van het een kwam het ander.
Ja, dat is een stad… Ten eerste ben ik daar geboren en ook later ben ik er veel geweest. Parijs is heel belangrijk voor me geweest, tot op de dag van vandaag. En het Frans is heel belangrijk voor me.

- Heb je daar nog de bekende chansonniers ontmoet, Juliette Gréco bijvoorbeeld, of Mouloudji?

“De meeste van die mensen heb ik wel een keer ontmoet, maar niet in Parijs; meestal hier in Amsterdam of in Hilversum.”

- Maakt het bij het componeren uit in wat voor omgeving je bent?

“Als er een piano staat ben je al een heel eind. Er is niet zoveel meer nodig dan dat. Waar een vleugel staat kan ik leven, dat is het uitgangspunt. De muziek zit in jou zelf. Die is ingeboren, die is er bijna altijd.”

- Is pianospelen een soort meditatie?

“Het is muziek maken, dat hoeft geen meditatie te zijn. Meditatie is de kunst van de stilte. Muziek is de kunst van het geluid; waar de stilte altijd erg belangrijk in is, dat wel.”

- Kom je niet heel erg tot rust achter de vleugel?

“Soms word je er juist heel erg opgewonden van. Het ligt eraan wat je speelt, waar je zin in hebt - dat is het belangrijkste van alles: je moet er zin in hebben.
Wanneer je iets Peter Schatachtigs speelt, of Ravel, dat is niet de meest rustige muziek van de wereld!”

- Maar bijvoorbeeld Satie…

“Die had ook een gevoel voor humor dat me erg ligt, Satie.”

- Thijs van Leer zei in een van de interviews voor de Shaffy Suite dat als er iets is dat hij van je geleerd heeft, het de humor in de muziek is.

“Maar ik ben niet de enige hoor. Moet je maar naar conservatoria gaan: daar zitten mensen met erg veel gevoel voor humor en die kunnen zich muzikaal heel goed uitdrukken. Het is een onderdeel van de muziek.”

- Schrijf je je liedjes over het algemeen snel, of heb je er ook wel eens op zitten te zwoegen?

“Er was nooit een afgebakende tijdslimiet, maar nee, zwoegen was er helemaal nooit bij!”

- Zijn er ook wel eens nummers pas in de studio ontstaan?

“Dat heb ik vroeger wel eens gehad. Dat ligt er ook aan wie de producent was en wie de arrangeur van de muziek. Als die inspireren... Louis bijvoorbeeld; maar we werkten ook met een producent samen. Die was ook van invloed.”

- Gerrit den Braber?

“Bijvoorbeeld.”

- Wat was zijn rol?

“Die was heel erg aanwezig, bij de opnames en de hele afwikkeling, van het maken van de hoes tot de presentatie ervan.
Als je erg goed met zo iemand kon opschieten, dan kreeg je ook vruchten daarvan.”

- Dat fluitstukje aan het begin van de elpee ‘Wij zullen doorgaan’, het is ook in het intro van de site te horen, Louis van Dijk wist niet meer of jij dat was of Den Braber.

“Ja, ik herinner me dat we een keer ’s nachts over het grind gelopen hebben, bij studio Wisseloord. Dat had te maken met het creëren van een atmosfeer: het slenteren door de nacht.
Dat zal ik wel geweest zijn.”

- Was dat ter plekke verzonnen of een lied dat al bestond?

“Dat was ter plekke. Ik weet niet meer precies voor welk liedje dat was.”

- Het is een thema dat steeds terugkomt, ook op de viool.

“Door Christiaan Bor!
Maar graven in het verleden… wat dat betreft heb je aan mij niet zoveel. Ik weet er weinig van en heb er ook geen administratie over bijgehouden.” [lacht]

- Laat ik dan voor de verandering nog eens een vraag over het verleden stellen: is de Cantate inderdaad, zoals het verhaal gaat, ooit op de kamer van Louis van Dijk ontstaan?

“Liesbeth en ik waren op de kamer van Louis, wachtende op hem, en toen zijn we samen gaan improviseren. Er ontstond een melodie en dat is de Cantate geworden.”

- En Louis is pas later bij Chantant gekomen, dus daar zat het niet vanaf het begin in.

“Nee dat geloof ik niet, waarschijnlijk niet nee.
We zingen het echt heel graag, Liesbeth en ik. Louis trouwens ook, en Nico.”

- Ontstaan liedjes meestal ’s nachts?

“Op elk moment van de nacht en de dag.”

- Krijg je in de ochtend een ander soort liedjes, meer melancholisch?

“Het ligt eraan. Ik kon hele eenzame liedjes schrijven in de morgen, maar alle situaties zijn verschillend.”

- Met name bij die eenzame liedjes kan ik voorstellen dat eventuele kritiek hard aankomt. Ben je daar gevoelig voor?

“Ja, heus wel.”

- Thijs van Leer zei me dat je recensies nooit zo serieus nam.

“Recensies heb ik niet eens zoveel gehad, dus ik hoefde me daar ook niet aan te ergeren.”

- Als zanger is het natuurlijk anders dan als acteur.

“Als zanger heb je het over je eigen leven, dat is hét verschil met toneelspelen. Dan speel je het leven van iemand anders.
Maar als je het als acteur helemaal versjteert hebt en daar komt een slechte kritiek op, dat komt altijd aan. Het is wel eens gebeurd en dat is erg vervelend.”

- Daar sta je niet boven.

“Nee, maar ook niet eronder.” [grinnikt]

- Er middenin?

“Ernaast!”

- Begin jaren zeventig kregen veel acteurs harde kritiek te verduren, tijdens de ‘Actie Tomaat’. Hoe stond jij daartegenover?

“In die tijd speelde ik niet veel, was vooral als zanger in the picture, dus Tomaat is langs me heengegaan. Het heeft ook niet zo erg lang geduurd en later ben ik weer gewoon gaan toneelspelen. Het was een vorm van politiek en daarmee heb ik me nooit echt bezig gehouden.”

- Je had er geen sympathie voor.

“Nee, maar ook niet het tegendeel daarvan; het ging langs me heen.”

- Een van de uitvloeisels van alle veranderingen aan het toneel in die tijd was Het Werkteater, waar je wel positief over was.

“Ja, omdat twee van mijn beste vrienden daarin zaten: Shireen Strooker en Joop Admiraal. Ik was erg met ze verbonden, al heb ik niet eens zoveel met ze gewerkt. Een keer heb ik in een voorstelling van Shireen gezeten.”

- Je bent op het toneel pas eind jaren tachtig weer echt actief geworden, bij Toneelgroep Amsterdam.

“Ja, mijn grootste tijd was bij de Nederlandse Comedie, maar met Toneelgroep Amsterdam heb ik nog altijd heel veel contact. Ik ga naar alle voorstellingen toe.”

- Meestal samen met Joop, met wie je vooral in de beginjaren als acteur een bijzonder duo vormde.

“Ik bewonder hem heel erg. En het is heel spannend om met hem te spelen. We zijn verschillend, maar onze inzet is ongeveer even groot, dat maakt het zo spannend. Het resultaat was af en toe ook heel goed, als we samenspeelden. Ik had het wel vaker willen doen. We leven nog, dus wie weet!”

- Joop Admiraal was een van de geïnterviewden in deze serie die klaagden over de uitvreters die ze vaak rondom je signaleerden. Hoe kijk jij daartegenaan?

“Daar heb ik geen last van gehad.”

- Chris Pilgram nuanceerde het, zei: ‘het waren meestal wel mensen die wat konden’.

“Ja, dan zijn het dus geen uitvreters, maar is het heerlijk om met ze samen te zijn en dingen te maken. Ik heb nooit het gevoel gehad dat ik gebruikt werd ofzo, helemaal niet.”

- De boodschap van twee van de liedjes die we in de Suite gedraaid hebben, ‘Ga weg’ en ‘Watch out for the ugly people’, is ook dat je je niet moet laten uitzuigen door dat soort mensen.

“Ja, als ik doorkrijg dat dat gebeurt, dan keer ik mij af. Maar meestal laat ik het zover niet komen. Ik laat het niet doorwoekeren.”

- Kun je dat zo zeggen, dat je liedjes ‘een boodschap’ hebben? Louis van Dijk zei dat je een Calvinistisch kantje hebt en Nico van der Linden bevestigde dat.

“Het is een behoefte om lief te hebben.
Het komt allemaal uit je vingers en uit je ziel. Maar de meeste liedjes zijn ontstaan omdat ik zin had om een liedje te maken. Het is gewoon leuk werk!" [lacht]

- Zijn er wel eens liedjes op de plaat verschenen waar je achteraf minder tevreden over bent?

“Nee, ik heb geen moeilijkheden met mijn liedjes.”

- Werd je hits als 'Sammy', die je wel heel vaak moest zingen, nooit beu?

“Oh nee, helemaal niet!”

- Heb je vaak na verloop van tijd teksten aangepast?

“Zelden. Soms wist ik het niet precies meer en dan moest ik ter plekke iets anders verzinnen.”

- Een uitzondering is ‘Laat me’, waar je onder meer de slotzin veranderde in ‘Ik heb het nog nooit zo gedaan. Wat vond je ervan, dat het vorig jaar opnieuw een hit werd?

“Heel erg prettig, maar dat ben ik natuurlijk wel gewend.” [lacht]

- Was het niet anders dan vroeger, zo’n interview op Radio 3 bijvoorbeeld, of optreden bij Paul de leeuw?

“Alles is elke keer weer anders, maar ik weet nooit of iets op Drie is of op een andere zender. Paul de Leeuw is een heel markant persoon, dus dan krijg je een bijzondere uitzending.”

- Wat de toekomst betreft, ik krijg het weer druk als webmaster: er staat weer veel te gebeuren!

[lacht] “Er kan van alles gebeuren. Ik ben benieuwd!”

- Zo’n optreden als onlangs in Zutphen en afgelopen najaar in Nijmegen: gezien de reacties in de zaal verdient dat navolging!

“Het moet ontstaan zoiets, dan spring ik er wel in. Ik doe het met grote overgave, en dat komt over. Wie weet!”

Na afloop van het concert in Zutphen (foto: Martha Boonen-de Jong)

- Je werd in Zutphen begeleid door Nico van der Linden. Maakt het voor jou veel uit wie er achter de vleugel zit?

“Jazeker! Ik voeg me daar ook naar. Er zijn goeie verschillen.”

- Stel je zou niet zien wie er achter zat, zou je het dan horen?

“Zeker!”

- Waarom láát je je eigenlijk vaak begeleiden, in plaats van het zelf te doen?

“Omdat ik op het toneel bewegingsvrijheid moet hebben. Ik heb mijn handen nodig voor andere dingen dan het bereiken van de toetsen. Achter de vleugel kan ik het zingen minder met mijn lichaam ondersteunen.”

- Wat de verdere toekomstplannen betreft: je bent via deze site benadert door familie uit Egypte!

"Ja, een nicht van me. Ik ben benieuwd naar haar. Het is een hele familie die ik daar aantref, als ik erheen ga - ik wil er graag naartoe. Ze bestaan, ze leven! Ik besta en ik leef ook! Het zit er dik in dat ik daar naartoe ga."

- Je hebt, behalve met je vader - toen die al heel oud was - nooit contact gehad met die tak van de familie?

"Nee, dat is pas heel recentelijk gekomen, omdat zij contact opnam. Zoiets gebeurt dan op een gegeven moment, begrijp je. Daar vertrouw ik altijd op, dat die dingen gebeuren, dat het leven mij dat toebedeelt."

- En in dat vertrouwen ben je niet beschaamd, ondanks alle tegenslagen, die er natuurlijk ook waren.

"Alle tegenslagen hebben uiteindelijk geleid tot alle voorspoed."

- Tot slot: je vertelde me voordat de band aanstond over plannen voor een nieuwe cd!

"Ja, daar ben ik erg benieuwd naar; ik vind het heel spannend. Ik moet enorm achter de piano gaan zitten en nieuwe liedjes gaan maken. Kijken wat daarvan komt. Daar heb ik best zin in!"

(interview: © Sylvester Hoogmoed, januari 2006)

Meer over de Shaffy Suite

ramses.fanpagina.nl
Als het stormt in je hart, ga mee, ga mee...