Nieuwe bundel bladmuziek

Bij uitgeverij Strengholt verscheen op vrijdag 6 maart 2014 een nieuwe bundel bladmuziek van Shaffy-repertoire, uitgeschreven door Nico van der Linden.
Behalve repertoire van Ramses zelf, staan er ook klassiekers in als 'Laat me', 'Ik drink' en 'Pastorale'. Het is een vervolg op de eerste bundel, die hij in 2005 publiceerde. En van der Linden werkt alweer aan een vervolg!
Het nieuwe boek heet "Alles kwam door jou" en bevat ook interviews met mensen die nauw met Ramses hebben samengewerkt.
Een goede reden om Nico zelf weer eens te spreken voor Shaffy.nl!

"Wat had ik hem graag nog wat vragen gesteld. Hoe hij jazz heeft leren spelen bijvoorbeeld. Hij sprak daar nooit veel over, zei dan altijd: 'Ik deed maar wat,' maar dat geloof ik niet. Bij mensen die zichzelf hebben leren spelen heeft het meestal een veel makkelijkere structuur. Ramses deed het op een veel geavanceerdere manier, zoals alleen mensen dat kunnen die ervoor gestudeerd hebben, of de hele dag niks anders doen dan muziek maken. Hij moet het geleerd hebben van anderen, en van het luisteren in clubs.
Op oude opnamen hóór ik dat hij het is die speelt, bijvoorbeeld op dat Engelstalige ep'tje en in 'Zachtjes lonkt het water', je hoort aan het touché dat hij dat is. Dat is helemaal George Shearing, en zoals Bannink speelde. Dat is zo geavanceerd, die spanningsbogen! Nee, iemand die zichzelf heeft leren spelen en daarbij ook nog acteur is kan dat niet. Dus hij moet toch meer opleiding hebben gehad dan hij beweerde."

(Nico achter de vleugel van Ramses, 6 maart 2014, foto Monique Kooijmans)

- Hij kan het niet aan de jarenlange klassieke lessen uit zijn jeugd hebben overgehouden.

"Nee, want bij klassiek leer je niet zelf iets doen, dat is een heel ander métier. Ik ken mensen die zestig jaar piano spelen en nog geen sinterklaasliedje uit hun hoofd kunnen spelen.
En een jazz-opleiding bestond nog niet, die bestaat in Nederland helaas pas sinds 1978. Daarvoor moest je het leren door goed te luisteren en mee te spelen. En hij moet de jazz-clubs in die tijd bezocht hebben. De Blue Note bijvoorbeeld, daar kwam hij vaak, hoorde ik van Johnny Engels.
Dat Engelse ep'tje, dat is heel jazzy, echt helemaal jaren vijftig."

- We weten niet precies wat zijn muziekvoorkeur was in die tijd, ja jazz...

"En ook klassiek, dat had hij ook vaak opstaan."

- Wat de jazz betreft in ieder geval Sinatra en Mel Thormé.

"Ja... Maar de pianisten, instrumentalisten daar had hij het nooit over. Hij heeft het denk ik gewoon via de begeleiding opgepikt."

- Hij zei altijd dat het Trio Louis van Dijk jazz maakte van zijn nummers, maar zelf had hij dat dus ook in zich.

"Ja, dat zat al helemaal in hem.
Alleen, toen hij ouder werd, speelde hij zijn eigen liedjes veel klassieker, qua touché, in tempo. Als je zijn plaat "Ramses live" hoort, daarop speelt hij zijn bekende liedjes allemaal als ballad. Dat was prachtig hoor - geen kritiek! - maar het is ook een feit dat hij het niet meer in tempo kon spelen. Bij Shaffy Chantant hoor je dat hij echt nog allemaal up-tempo stukken speelde.
Die liedjes zaten trouwens muzikaal helemaal in zijn kop. De teksten niet, maar hij speelde ze altijd zo in de goeie toonsoort.
Dat heb ik gemerkt in 1994, toen we een paar nieuwe nummers opnamen voor de cd 'Alleen als je me verleidt' (foto Hilde Scholten). Daarvoor nam hij 'Rutger' op, wat hij twintig jaar eerder had geschreven voor Thérèse Steinmetz en daarna nooit meer had gezongen. We hebben dat die dag maar twee of drie keer gespeeld, hooguit, toen stond het er op.
Een paar jaar geleden sprak ik de man die het toen allemaal heeft opgenomen en die zei: 'Weet je nog hoe dronken hij was?' Het standaard-verhaal... Dan zie je weer eens hoe misleidend ons geheugen is, want het is dus helemaal niet waar wat hij zei! Het stond er die dag allemaal binnen de kortste keren op, we waren zo klaar!
Het zal veel mensen verbazen als ik dit zeg, maar Ramses was heel georganiseerd. Dat kun je ook aan zijn handschrift zien. Dat is zo gecontroleerd... Eigenlijk zou je er eens een grafoloog naar moeten laten kijken. Volgens mij komt hij daar als een uiterst georganiseerde, evenwichtige persoonlijkheid uit naar voren. Ja, als hij gedronken had, dan was het anders...
Hij was ook hele erudiete man, dat wist je. Het mooiste interview in mijn boek vind ik dat met Steve Austen, die hem prachtig beschrijft. 'Ramses was een man die afstand creeërde, maar de mensen in staat stelde het idee te hebben dat ze heel erg nabij waren. (...) Het was als het ware de aristocratie van zijn geest. Shaffy bepaalde altijd hoe dicht je bij hem kon komen of niet. Zijn kunst gebruikte hij voor het tegenovergestelde'."

- Heb je bij het uitschrijven van deze nieuwe liedjes nog ontdekkingen gedaan?

"Absoluut: dat je zo duidelijk herkent in welke periode iets geschreven is. In de jaren vijftig en zestig klonken zijn liedjes veel meer jazzy en ook lichter, vrolijker."

- "'t Is stil in Amsterdam" dateert ook al uit de jaren vijftig. Kun je dat horen?

"Ja, het heeft heel veel weg van 'One for my baby' van Sinatra. Niet dat hij het gejat heeft, helemaal niet, maar qua type muziek - bluesy.
Dat was het intellectuelere repertoire uit die tijd. SInatra was toen helemaal niet zo populair in Nederland.
Zijn vroegste werk ben ik nu aan het uitwerken voor een derde songbook. 'Zachtjes lokt het water' bijvoorbeeld en het Engelstalige ep'tje.
In latere jaren klonk het allemaal veel meer gedragen. Liedjes als 'Vannacht' en 'Mateloos' zijn heel klassiek, gaan weer helemaal terug naar z' n jeugd. Dat heeft niks meer met jazz te maken. Dan zeg je: ja, dit is componeren! Zijn liedjes waren af.
In de lichte muziek is componeren vaak meer sjabloneren. Iemand bedenkt een melodietje, noemt dat een composite en dan doet een producer de rest wel. Nee, een echte compositie moet af zijn. Zo was het bij Ramses, die maakte klassieke liederen. Daarom vind ik het zo heerlijk om dat repertoire uit te schrijven."

(Opgetekend door Sylvester Hoogmoed)

De beide bundels bladmuziek 'Een turbulent leven' en 'Alles kwam door jou' kunnen worden besteld via een mail naar:
njhvdl @ hetnet.nl
[zonder spaties].

Biografie Nico van der Linden