|
'De Suite-tapes', deel 1
"De elpee 'Zonder bagage' sloeg bij mij begin jaren zeventig in als een bom. Ik vond zowel de teksten als de muziek fantastisch. Een stuk als 'Als 't stormt' bijvoorbeeld, de heftigheid waarmee hij dat zingt en de boodschap die daarin zit. Dat trof mij toen heel erg.
- Jammer dat zijn muziek niet vaker op die manier gearrangeerd is?
"Ja, dat vind ik wel. Hij heeft veel met Louis van Dijk gedaan. Dat zijn fantastische opnames, waar heel sterk jazzy invloeden in zitten. Dat heeft de muziek van Ramses ook in zich. Maar toch had ik graag gewild dat iemand als Ruud Bos - en er waren ook wel andere arrangeurs die dat gekund hadden - met goede, grotere orkesten aan de slag waren gegaan, dat er meer met strijkers was gewerkt."
- Ramses is, net als jij, een grote bewonderaar van Frank Sinatra. Kun je dat in zijn muziek terughoren?
"Ja, dat kun je heel goed bij hem terughoren! Shaffy heeft wel eens gezegd, dat toen hij Sinatra had horen zingen op en plaat 'Only the Lonely' zijn eerste reactie was: 'Oh, dus zo kun je ook zingen! Zingen wat je meent!' Dat is hoe Ramses het is gaan doen, zoals Sinatra het ook altijd heeft gedaan. Het zijn mensen die niet zo maar een liedje zingen, de tekst en muziek goed weten te brengen, maar die een performance van zo'n liedje weten te maken, hun eigen persoonlijkheid in zo'n liedje weten te stoppen, waardoor je een verhaal op je afkrijgt: een emotie, een boodschap. Dat is waar Shaffy geweldig in is, waar Sinatra geweldig in was."
- En hun timing...
"Ja, als je Sinatra wil meezingen dan zal het je niet lukken. Al studeer je tot je en ons weegt: het lukt je niet om synchroon met Sinatra mee te zingen. Voor Shaffy geldt hetzelfde. Die heeft ook een onnavolgbare timing. Je weet nooit precies wat hij doet en hij doet het ook iedere keer weer anders, dus er zit een heerlijke onregelmatigheid in, die iets extra's geeft."
- Zijn er bepaalde nummers waarin de invloed van Sinatra in het bijzonder terug te horen is?
"Heel sterk in '5 Uur'. Ik denk, als Sinatra dat lied in die tijd gehoord had, dan had het zo op de elpee 'Only the lonely' kunnen staan. Sinatra had het zo kunnen zingen. Er zit die combinatie in van diep in de nacht, eenzaamheid... een wat jazzy, rokerige sfeer.
- In 1991 zong Shaffy Sinatra-liedjes in de Rotonde, hoe vond je dat?
"Redelijk... Ik vond lang niet alles goed, het was niet echt hartveroverend. Het beste Sinatra-stuk vond ik eigenlijk 'Sammy' in het Engels, wat hij toen ook zong. Daarin kwamen Shaffy en Sinatra naar mijn gevoel het beste bij elkaar."
- Dat is ook een nummer wat Sinatra had kunnen zingen?
"Dat denk ik wel. Sinatra had dat zo kunnen doen.
 (burgemeester Cohen, Cor Franc, Ramses Shaffy, september 2005) - Hoe is het contact tussen jullie ontstaan?
"Ik geloof dat ik rond 1994 of 1995 benaderd ben met de vraag of ik een concerttour met Shaffy wilde doen, ik weet het niet meer precies. Ik weet nog wel wat mijn eerste reactie was. Dat is het woord dat ik tot op de dag van vandaag gebruik: een original. Ik ben altijd erg geïnteresseerd geweest in songwriters, die niet alleen artiest zijn, maar ook, zoals Shaffy, prachtige melodieën en teksten schrijven. - Het had een moeilijke aanloopperiode...
"Productioneel was het een ramp. Toen we eindelijk zo ver waren dat het programma in elkaar zat en de repetities konden beginnen, brak hij zijn heup en moest de voorstelling uitgesteld worden. Dat was midden 1996. Toen werd het uitgesteld naar het voorjaar 1997. Toen we de eerste try-out zouden gaan doen, verloor Ramses zijn stem. Dan krijg je iets bij het publiek van: zal hij wel komen, gaat het wel door? Maar op een gegeven moment zijn we begonnen en heeft hij dertig, veertig concerten, fantastische concerten gedaan! Hij kreeg hele goeie recensies, was in topvorm! - Was de drank in die tijd een probleem?
"Het was niet eenvoudig om met hem te repeteren, Het is een hele aparte periode geweest, want hij was nogal onberekenbaar, kwam niet altijd opdagen. En als we hem ophaalden, dan ging hij wel mee, maar was niet altijd in staat om te repeteren. - Hebben jullie in de periode daarna nog contact gehad? "Ja zo af en toe. Er is ook sprake van geweest dat er een vervolg op dat concert zou komen, maar dat is door allerlei oorzaken toen niet van de grond gekomen. En anderhalf, twee jaar geleden, voor deze nieuwe voorstelling, is het contact weer steeds intensiever geworden." - Was Ramses meteen enthousiast over het idee dat anderen zijn repertoire zouden zingen?
"Ja, Ramses gaf niet alleen zijn toestemming, hij was meteen heel enthousiast. Ramses vindt het fantastisch als andere mensen zijn liedjes zingen!
Ik heb hem heel erg betrokken bij de voorstelling. Ik ging heel vaak naar hem toe, praatte er met hem over, legde hem ideeën voor. Soms kwam hij ook zelf met een suggestie. Ook heb ik het script met hem doorgelopen, liedje voor liedje, pagina voor pagina. Het was fascinerend hoe Ramses vaak tot in de details kan uitleggen waarom hij in een tekst een bepaald woordje gebruikt heeft. - Is hij ook bij de repetities geweest?
"Ja een paar keer. Dat was fascinerend en spannend voor iedereen, want hij is toch degene die de muziek geschreven heeft. Je hebt te maken met de authentieke, oorspronkelijke bron, hij is de enige op de wereld die weet waarom hij een lied geschreven heeft en wat hij ermee wilde bereiken. - Er zitten ook een aantal nummers in die nooit op de plaat zijn verschenen. Hoe ben je die op het spoor gekomen?
"In 1997 heb ik een zak met bandjes van Rames gekregen. 'Ga dat maar eens beluisteren, zoek dat maar eens uit'. Dat heb ik toen ook gedaan, maar de concerttour met hem was toen inmiddels afgelopen. In de voorbereiding op dit programma ben ik opnieuw door die bandjes gegaan en kwam ik een aantal songs tegen die ik niet kende of waarvan ik dacht dat er geen muziek bij bestond. Daarvan heb ik er twee uitgezocht: 'Ik had jou als een deur achter me dichtgedaan' en 'Brief uit New York'. Prachtige nummers, die uit een vuilniszak tevoorschijn zijn gekomen. - Jeroen Krabbé zei 'Die nummers van Shaffy, daar moeten ze vanaf blijven'. Ook bij sommige andere fans leeft dat idee. Wat vind je daarvan?
"Ik vind dat klinkklare onzin! Hij heeft ruim tweehonderd liedjes geschreven. Shaffy is misschien wel de beste songwriter van Nederland, hij hoort in ieder geval bij de Top 3. Omdat die liedjes zo mooi zijn, vaak een universele inhoud hebben, ook al zijn ze biografisch. We hebben het zelf ook meegemaakt, waarover hij zingt, of hunkeren ernaar. Ik vind dat dat repertoire gezongen moet blijven worden, omdat het prachtige muziek is. Laten we hopen dat hij nog lang bij ons is, maar Ramses is nu 72 en hij treedt nauwelijks meer op. Ik zou het triest vinden, wanneer zijn muziek zou verdwijnen, omdat anderen dan hijzelf het niet zouden mogen uitvoeren! - Hoe zou je zijn muziek kunnen typeren?
"Muzikaal is hij niet Amerikaans, maar echt Europees. Zijn invloeden komen uit Europa. Hij is in Nederland opgegroeid, maar zijn de wortels zijn Russisch, Pools, Slavisch. De blues zit er ook in, dat is Amerika. Zijn teksten vind ik op het niveau van Amerikaanse standards, zoals Cole Porter, Laurence Hart en Irvin Berlin ze schreven. Shaffy weet gewone, emotionele dingen heel bijzonder te verwoorden, terwijl je geen moeite hoeft te doen om het te begrijpen. Hij heeft een beeldspraak vaak... de oude man schuifelt schimmig in de mist: je bent meteen thuis! (interview: © Sylvester Hoogmoed, oktober 2005)
|
